Muzika i muzikoterapija u inkluzivnom obrazovanju
Muzikoterapija je poseban vid terapije za smanjenje stresa i podržavanje socijalnih interakcija. Muzika utiče na emocije, respiratorni sistem, ritam srca, stav tela i mentalne slike slušaoca što doprinosi dramatičnoj promeni raspoloženja, stanja i fiziologije čoveka. Muzika je vid senzorne stimulacije koja izaziva reakcije zahvaljujući prisutnosti, izražajnosti i osećaju sigurnosti koji su sa njom povezani. Muzikoterapija je delotvoran i vredan tretman za osobe koje imaju problema na psihosocijalnom, afektivnom, spoznajnom planu, kao i u uspostavljanju komunikacije.
Muzikoterapija je mlada naučna disciplina koja nalazi primenu u svim oblastima tradicionalne medicine, ali i u obrazovnim ustanovama, u oblasti edukacije i specijalne edukacije. Praksa pokazuje da se deca lakše prilagođavaju novom okruženju i bolje ga prihvataju ukoliko su uključena u aktivnost čiji je glavni cilj zabava i deljenje radosti u grupi.
Muzika je snažno sredstvo komunikacije i motivacioni element, a može se primenjivati ne samo u umetničko – kreativne, već i u podsticajno – razvojne i terapijske svrhe. Ona podstiče razvoj mnogih veština kod dece.
Kada je reč o inkluziji, Ivana Ilić, muzikoterapeut, smatra da je osnovni princip rada u tom procesu omogućavanje jednakih uslova svoj deci trudeći se da se ne zapostave njihovi potencijali. Kreiranjem individualnog obrazovnog plana i programa za decu nedovoljnih ili natprosečnih kapaciteta zadovoljavaju se akademske potrebe pojedinca, ali se zapostavlja socijalna dimenzija koja je ključna i osnovna u razvoju dece.
Muzičke aktivnosti, bez obzira na kreativne i umetničke potencijale, nesumnjivo ujedinjuju pažnju i okupljaju decu i pomažu im da se socijalizuju i izgrade svest o pripadnosti grupi, da se oslobode kroz kreativno izražavanje i podignu nivo samopouzdanja.
Mnoge evropske zemlje, poput Švedske, ulažu u rano i obavezno muzičko obrazovanje, podstaknute velikim brojem istraživanja o uticaju muzike na opšti razvoj dece, a cilj nije sticanje muzičkih znanja, već upotreba muzike kao motivacionog elementa za razvoj zdravog socijalnog bića.
Doc. dr Saša Stepanović
Visoka škola socijalnog rada